2014
Weer thuis
Weer thuis
Op vrijdag 27 juni 2014 heropende Koning Willem-Alexander het Mauritshuis na een intensieve verbouwing van twee jaar. Tijdens de verbouwing was het Gemeentemuseum Den Haag het onderkomen van een deel van de collectie. Een selectie van onze topstukken, waaronder Vermeers Meisje met de parel, reisde over de hele wereld. De opening vormde het hoogtepunt van 2014, dat geheel in het teken stond van vele vernieuwingen. Het museum is, onder meer dankzij de ondergrondse foyer en de Royal Dutch Shell Vleugel, ruimer, lichter en toegankelijker geworden. Ook kreeg het Mauritshuis een nieuwe visuele identiteit en een nieuwe website. De bezoekcijfers van 2014 bevestigen het succes van de vele veranderingen. We mochten ruim 330.000 mensen verwelkomen. En de Galerij Prins Willem V trok nog eens 29.000 bezoekers. Het Mauritshuis is klaar om zijn missie, het delen van het beste van de Nederlandse schilderkunst uit de Gouden Eeuw, in de komende decennia beter dan ooit uit te dragen.
“Van directie tot uitvoerenden, we hadden gedurende de hele bouw persoonlijk contact” - Victor Moussault, zakelijk directeur.
“De verbouwing was behalve een bouwtechnisch hoogstandje ook bijzonder, omdat het Mauritshuis zelf opdrachtgever van het bouwproject was. En dus niet de Rijksgebouwendienst. Daarom hadden we, van directie tot uitvoerenden, direct contact met de bouwers. In de uitvoerende fase van de bouw hebben we aan de medewerkers van de bouwbedrijven toegangskaarten gegeven voor de selectie van topstukken uit het Mauritshuis in het Gemeentemuseum Den Haag. De toegang was voor twee personen. Na enige tijd stapte er op de bouwplaats een bouwvakker op me af en vertelde me ‘dat je met de toegangsbewijzen voor 2 personen ook met 6 personen naar binnen mocht’ . En dat zijn moeder het heel mooi had gevonden. Ze waren nog niet eerder in een museum geweest en dat gingen ze nu meer doen. Eén van de eersten die ik tegenkwam vlak na de heropening van het Mauritshuis was hij.”
1 2 3
“De verbouwing van het Mauritshuis heeft meer licht, ruimte en overzicht gecreëerd’” - Hans van Heeswijk, architect.
“We werden met vier andere architectenbureaus uitgenodigd om een ontwerp in te dienen voor het nieuwe Mauritshuis. We dachten meteen: alleen een tunnel bedenken om het huidige gebouw met het nieuwe gebouw te verbinden is niet genoeg. Daar winnen we de wedstrijd niet mee. Er moet een grote, overzichtelijke, lichte hal komen. Dus die hebben we gecreëerd. Omdat je van boven binnenkomt, heb je meteen overzicht: je ziet kassa’s, informatiebalie, garderobe en de toegangen naar de verschillende vleugels. Als bezoeker heb je een gevoel van controle en zo voel je je op je gemak. Naast alle nieuwe voorzieningen is het Mauritshuis opener en uitnodigender geworden. Met meer licht en meer ruimte. En dat zonder het oorspronkelijke karakter van het 17e-eeuwse stadspaleis aan te tasten”.
1 2 3
”De Koning bel je niet af” - Boy van den Hoorn, coördinator tentoonstellingstechniek
“Het ophangen en uitlichten van schilderijen is altijd spannend. Het is onzichtbaar werk als je het goed doet, maar als er iets scheef hangt of niet goed is uitgelicht, valt het iedere bezoeker op. Voor mijn collega Bibian en mijzelf was het extra spannend afgelopen jaar, want niet alleen de hele collectie moest terug komen van verschillende locaties over de hele wereld; ook hadden we te maken met nieuwe verlichting en ophangsystemen. En dat alles onder hoge tijdsdruk. De Koning bel je immers niet meer af.”
1 2 3
De verbouwing
Restauratie van de trofeeënlijsten
“Met röntgenonderzoek hebben we een paar bijzondere ontdekkingen gedaan” - Renzo Meurs en Eric Bernhard, lijstrestauratoren.
“Sinds 1987 waren ze niet meer behandeld: de drie trofeeënlijsten van het Mauritshuis, die de militaire successen van de geportretteerden extra glans geven. Twee horen bij portretten van Michiel en Engel de Ruyter door Ferdinand Bol en de ander bij een portret van Wolfert van Brederode door Jan Mijtens. De verbouwing van het Mauritshuis bood een mooie gelegenheid om deze lijsten te behandelen. Dankzij het röntgenonderzoek kwamen we niet alleen veel te weten over de mate van houtwormaantasting, schades, oude restauraties en afwerking van de lagen bovenop de originele vergulding. Ook deden we een paar opvallende ontdekkingen. Zo kwam een bijzonder decoratiepatroon aan het licht bij twee lijsten. Ze waren namelijk afgewerkt met verschillende metaalpoeders. Een andere belangrijke vondst was dat het familiewapen op de lijst van Engel de Ruyter pas later de rode en blauwe vlakken heeft gekregen. Het origineel was verguld. Dat is nu weer in ere hersteld”.
Restauratie Pellegrini’s en de Gouden Zaal
“Een beetje Italiaan verdient zijn eigen gel” - Carol Pottasch, senior restaurator.
“De renovatie van de Gouden Zaal is een groot interdisciplinair project dat nog gecompliceerder is geweest dan we aanvankelijk dachten. Na verwijdering van de vernislaag van de vijftien wand- en plafondstukken van Giovanni Antonio Pellegrini (1675-1741) bleek er een vreemde grijze waas op te zitten, die de schilderijen ontsierde. De uitdaging was deze te verwijderen zonder de verflaag, die volgens Venetiaanse traditie met dunne verf en losse penseelstreken was aangebracht, te beschadigen. Met de kennis en analysemogelijkheden van het Shell Technology Centre werd de chemische samenstelling van de grijze waas ontleed. De waas bleek te zijn veroorzaakt door de reactie van elementen in de lucht en elementen uit de verf. De grijze kleur was afkomstig van ingekapselde roetdeeltjes uit hout- en kolenkachels die vroeger de Gouden Zaal verwarmden. Om deze goed te kunnen verwijderen hebben we een gel gebruikt, die we speciaal hiervoor hebben samengesteld. Nu schittert de Gouden Zaal weer als nooit tevoren”.
